راهنمای جامع سیستم استاپ/ استارت تویوتا
سیستم استاپ/ استارت یکی از فناوری‌های پیشرفته در خودروهای مدرن تویوتا است که به منظور کاهش مصرف سوخت و کاهش آلایندگی توسعه یافته است. این سیستم موتور خودرو را در زمان‌هایی که نیاز به نیروی پیشرانه ندارد خاموش کرده و هنگام نیاز مجدداً آن را راه‌اندازی می‌کند.
نحوه عملکرد سیستم استارت و استاپ
■ متوقف کردن موتور
در هنگام رانندگی در وضعیت دنده D، پدال ترمز را فشار داده و خودرو را متوقف کنید. موتور به‌صورت خودکار خاموش می‌شود. پس از خاموش شدن موتور، چراغ نشانگر استاپ/استارت روشن خواهد شد.
■ راه‌اندازی مجدد موتور
پدال ترمز را رها کنید. موتور به‌صورت خودکار روشن خواهد شد. هنگامی که موتور روشن می‌شود، چراغ نشانگر استاپ/استارت خاموش خواهد شد.
■ هنگامی که سیستم نگه‌دارنده اتوماتیک ترمز فعال است
- اگر سیستم استاپ/استارت موتور را خاموش کرده باشد و شما پدال ترمز را رها کنید، موتور در حالت خاموش باقی می‌ماند.
- اگر سیستم استاپ/استارت موتور را خاموش کرده باشد و شما پدال گاز را فشار دهید، موتور دوباره روشن خواهد شد.
- اگر سیستم استاپ/استارت موتور را خاموش کرده و سپس دوباره آن را روشن کند، سیستم نگه‌دارنده اتوماتیک ترمز همچنان به اعمال ترمز ادامه می‌دهد تا زمانی که دیگر شرایط عملکرد این سیستم برقرار نباشد.
■ هنگامی که کروز کنترل رادار دینامیکی (با قابلیت توقف کامل) فعال است
- وقتی کروز کنترل رادار دینامیکی خودرو را متوقف می‌کند، حتی بدون فشار دادن پدال ترمز، موتور به‌صورت خودکار خاموش می‌شود.
- وقتی خودروی جلویی مجدداً حرکت می‌کند، موتور به‌صورت خودکار روشن می‌شود.
- اگر کروز کنترل رادار دینامیکی باعث توقف خودرو شده باشد و سیستم استاپ/استارت موتور را به‌طور خودکار دوباره روشن کند، خودرو همچنان در حالت توقف باقی خواهد ماند.
نشانگرها و پیام‌های نمایشگر صفحه کیلومتر
چراغ نشانگر استاپ/ استارت
- سبز ثابت: نشان‌دهنده فعال بودن سیستم و خاموش بودن موتور.
- چشمک‌زن: در صورت باز شدن درب راننده هنگام توقف، همراه با هشدار صوتی.
چراغ لغو استاپ/ استارت
- نارنجی ثابت: نشان‌دهنده غیرفعال شدن سیستم توسط راننده.
- چشمک‌زن: نشان‌دهنده وجود خطا یا رسیدن استارت به حد مجاز استفاده.
پیام‌های نمایشگر چندمنظوره
“Press Brake More to Activate” ← نشان‌دهنده نیاز به فشار بیشتر پدال ترمز برای فعال‌سازی سیستم.
“Battery Charging“ ← سیستم به دلیل سطح پایین شارژ باتری موقتاً غیرفعال است.
“Stop & Start Unavailable“ ← سیستم به دلیل شرایط محیطی یا خطای داخلی غیرفعال شده است.
شرایطی که باعث عدم عملکرد سیستم می‌شود
- دمای محیط کمتر از -5°C یا بالاتر از 50°C باشد.
- شارژ باتری کم باشد.
- درب موتور یا درب راننده باز باشد.
- کمربند ایمنی بسته نشده باشد.
- فشار ترمز برای حفظ خلأ کافی نباشد.
- سیستم تهویه مطبوع در حالت خاصی فعال باشد.
کلیات و مزایای سیستم استاپ/استارت
هدف اصلی: کاهش مصرف سوخت و آلایندگی در رانندگی شهری، به‌ویژه هنگام توقف‌های کوتاه (مانند پشت چراغ قرمز).
نحوه کار کلی: هنگامی که شرایط لازم فراهم شود، موتور خاموش و با اولین درخواست راننده یا نیاز خودرو دوباره روشن می‌شود.
مزایا:
بهبود راندمان سوخت.
کاهش انتشار آلاینده‌ها در ترافیک‌های شهری.
کمک به آرامش محیط (در لحظات خاموش بودن موتور).
اجزای اصلی و نقش آن‌ها
ECU سیستم استاپ/ استارت
مغز اصلی سیستم؛ فرمان خاموش/روشن شدن موتور را با توجه به سیگنال‌های ورودی (مانند ترمز، دنده، شرایط باتری و…) صادر می‌کند.
ECU موتور
وظیفه هماهنگی احتراق، کنترل پاشش سوخت و نظارت بر وضعیت موتور را بر عهده دارد. همچنین سیگنال وضعیت میل‌لنگ را برای راه‌اندازی سریع بعدی ذخیره می‌کند.
استارت
برای تعداد استارت‌های مکرر طراحی شده؛ اگر به آستانه تعریف‌شده برسد، چراغ لغو (Stop & Start Cancel Indicator) چشمک می‌زند (نیاز به بررسی یا تعویض).
Backup Boost Converter
در لحظه استارت مجدد موتور، افت ولتاژ را جبران می‌کند تا عملکرد دیگر سیستم‌های الکتریکی مختل نشود.
سنسور وضعیت باتری (Battery State Sensor)
میزان شارژ، دمای باتری و جریان شارژ/دشارژ را پایش می‌کند؛ ECU براساس این اطلاعات تصمیم می‌گیرد موتور را خاموش کند یا خیر.
کلید لغو استاپ/استارت (Stop & Start Cancel Switch)
امکان غیرفعال کردن دستی سیستم را فراهم می‌کند (با فشار مجدد فعال خواهد شد).
شرایط لازم برای خاموش شدن خودکار موتور
دنده در وضعیت D یا P و خودرو متوقف باشد
معمولاً وقتی وضعیت دنده در D هست و خودرو را با پدال ترمز متوقف می‌کنید.
کمربند ایمنی راننده بسته، درب راننده و کاپوت بسته باشند
باز بودن آن‌ها پیش از توقف یا هنگام توقف، سیستم را از کار می‌اندازد.
شارژ کافی و دمای مناسب باتری
اگر باتری ضعیف باشد یا دمای الکترولیت خیلی پایین/بالا برود، موتور خاموش نمی‌شود.
دمای موتور و روغن گیربکس در محدوده عملکرد
موتور باید از حداقل دمای لازم عبور کرده باشد (برای جلوگیری از خاموش کردن در شرایط سرد یا گرم غیرمعمول).
عدم وجود فشار پدال گاز یا گردش شدید فرمان در لحظه توقف
اگر راننده پدال گاز را بفشارد یا فرمان به‌سرعت چرخانده شود، سیستم خاموش نمی‌کند.
دمای محیط بیشتر از حدود -۵ درجه سانتی‌گراد
در دماهای بسیار سرد، سیستم غیرفعال است.
نکته: اگر هر یک از شرایط فوق در حین توقف تغییر کند، سیستم ممکن است موتور را مجدداً روشن کند یا از خاموش کردن آن خودداری نماید.
نحوه روشن‌شدن مجدد موتور
سیستم هر زمان که تشخیص دهد نیاز به روشن شدن موتور است، بلافاصله فرمان استارت را صادر می‌کند. مهم‌ترین حالت‌های روشن شدن خودکار موتور عبارتند از:
رها کردن پدال ترمز (در وضعیت D) یا فشردن پدال گاز.
کاهش خلأ بوستر ترمز (در صورت لزوم تأمین نیروی ترمز).
تغییر وضعیت دنده از D/P به سایر حالت‌ها (مثلاً R یا N).
فعال شدن سیستم‌های تهویه یا بخارزدا اگر خودرو تشخیص دهد که کابین نیاز فوری به سرمایش/گرمایش دارد.
افت ولتاژ باتری یا رسیدن جریان دشارژ به آستانه‌ای که باعث نگرانی از استارت مجدد نشود.
باز شدن درِ راننده در حالی که موتور خاموش است و دنده در D (همراه با هشدار بوق و چشمک نشانگر.)
قابلیت‌ها و سناریوهای ویژه
کمک به شروع حرکت در سربالایی
وقتی خودرو در سربالایی متوقف و موتور توسط استاپ/استارت خاموش شده باشد، با رها کردن پدال ترمز، نیروی ترمز موقتاً حفظ می‌شود تا موتور روشن شود و نیروی محرکه کافی ایجاد گردد؛ پس از تولید نیروی محرکه، ترمز آزاد می‌شود.
- این قابلیت هم در سطح صاف و هم شیب‌های تند کاربرد دارد.
- ممکن است از سیستم ترمز صدا یا لرزش احساس شود که نشان‌دهندهٔ عیب نیست.
اگر موتور در حالت خاموش‌شده توسط استاپ/استارت باشد و ناگهان سوئیچ موتور را خاموش کنید، دیگر سیستم امکان روشن کردن خودکار ندارد و باید طبق روال معمول استارت بزنید.
کمک به شروع حرکت در سربالایی
حتی پس از رها شدن پدال ترمز، ترمز نگه داشته می‌شود و اگر موتور خاموش باشد، با زدن گاز موتور روشن و ترمز آزاد می‌شود.
کروز کنترل رادار دینامیکی (در صورت وجود قابلیت توقف کامل)
اگر توسط کروز کنترل متوقف شوید، موتور خاموش می‌گردد تا حرکت مجدد خودروی جلویی یا دستور راننده.
تغییر مدت زمان توقف موتور حین روشن‌بودن تهویه
در برخی مدل‌ها می‌توان توسط منوی روی نمایشگر چندمنظوره یا نگه‌داشتن کلید لغو استاپ/استارت، زمان خاموش ماندن موتور را بین حالت «Standard» و «Extended/Long» تنظیم کرد.
شرایطی که باعث روشن شدن مجدد موتور می‌شود (حتی با ترمز نگه‌داشته)
فشار بیش‌ازحد یا مکرر پدال ترمز (برای حفظ خلأ بوستر).
استفاده از سیستم تهویه/بخارزدا در هوای خیلی گرم یا سرد.
شارژ پایین باتری؛ سیستم برای شارژ اولویت می‌دهد و موتور را روشن می‌کند.
نکات مرتبط با سیستم صوتی و برق داخلی
اگر صدای سیستم صوتی خیلی بالا باشد، ممکن است برای جلوگیری از افت ولتاژ در هنگام استارت مجدد، صدا قطع شود. با تنظیم صدا روی حد مناسب، از قطع ناگهانی جلوگیری کنید.
در صورت جداکردن کابل باتری، گاهی سیستم صوتی فعال نمی‌شود؛ باید سوئیچ موتور را دو بار از ON به OFF تغییر دهید تا مجدداً فعال شود.
نشانگرها و هشدارها
اگر صدای سیستم صوتی خیلی بالا باشد، ممکن است برای جلوگیری از افت ولتاژ در هنگام استارت مجدد، صدا قطع شود. با تنظیم صدا روی حد مناسب، از قطع ناگهانی جلوگیری کنید.
در صورت جداکردن کابل باتری، گاهی سیستم صوتی فعال نمی‌شود؛ باید سوئیچ موتور را دو بار از ON به OFF تغییر دهید تا مجدداً فعال شود.
چراغ نشانگر استاپ/ استارت
وقتی موتور خاموش باشد، این چراغ روشن می‌شود. اگر راننده درِ راننده را باز کند، چراغ ممکن است چشمک بزند و بوق هشدار به صدا درآید.
- سبز ثابت: نشان‌دهنده فعال بودن سیستم و خاموش بودن موتور.
- H4 چشمک‌زن: در صورت باز شدن درب راننده هنگام توقف، همراه با هشدار صوتی.
چراغ لغو استاپ/ استارت
- H4 نارنجی ثابت: نشان‌دهنده غیرفعال شدن سیستم توسط راننده.
- H4 چشمک‌زن: نشان‌دهنده وجود خطا یا رسیدن استارت به حد مجاز استفاده.
پیام‌های نمایشگر چندمنظوره
در حالت غیرفعال‌بودن سیستم (با زدن کلید لغو) روشن می‌شود. اگر چشمک بزند، نشانه وجود خطا یا نیاز به تعویض استارتر است.
(Battery Charging) : باتری ضعیف است؛ موتور خاموش نمی‌شود یا سریع روشن می‌شود تا شارژ کند. اگر مدت طولانی (بیش از یک ساعت) نشان دهد، احتمالاً باتری فرسوده است.
(Stop & Start Unavailable) : موقتاً غیرفعال شده؛ مثلاً کاپوت هنگام استارت باز بوده یا نیاز به شارژ بالا.
(In Preparation) : در حال آماده‌سازی؛ ممکن است در ارتفاعات بالا یا خلأ ترمز ناکافی باشد.
(A/C Priority) : در دمای بسیار گرم/سرد و فعال بودن تهویه یا بخارزدا، اولویت با حفظ آسایش کابین است و ممکن است موتور خاموش نشود یا زودتر روشن شود.
(Press Brake More to Activate) : نشان‌دهنده نیاز به فشار بیشتر پدال ترمز برای فعال‌سازی سیستم.
نحوه غیرفعال‌سازی سیستم
در این حالت، چراغ نشانگر لغو استاپ/استارت روشن می‌شود. با فشار مجدد همین کلید، سیستم استاپ/استارت دوباره فعال شده و چراغ نشانگر لغو استاپ/استارت خاموش خواهد شد.
فعال شدن خودکار سیستم استاپ/استارت
اگر با استفاده از کلید لغو استاپ/استارت، این سیستم را غیرفعال کنید، سپس سوییچ موتور را خاموش کرده و مجدداً روشن کنید، سیستم به‌صورت خودکار دوباره فعال خواهد شد.
نکات ایمنی و مراقبتی مهم
محیط فاقد تهویه مناسب
بهتر است در محیط‌های بسته (مانند گاراژ بدون تهویه) سیستم استاپ/استارت را غیرفعال کنید تا موتور به‌صورت ناگهانی روشن نشده و گازهای آلاینده در محیط تجمع نکنند.
ترک نکردن خودرو در وضعیت موتور خاموش (توسط سیستم)
اگر موتور توسط استاپ/استارت خاموش شده و دنده در D باشد، هرگز خودرو را رها نکنید؛ موتور امکان دارد مجدداً روشن شود.
مراقبت از باتری
حتماً از باتری‌های مخصوص استاپ/استارت (Dedicated Battery) استفاده کنید. در صورت تشخیص غیرمخصوص بودن باتری، پیام “Non-Dedicated Battery“ نمایش داده می‌شود و سیستم محدود می‌شود.
پس از جداکردن کابل منفی باتری و نصب مجدد، سیستم ممکن است تا زمانی که عملیات شارژ و مقادیر کنترلی جدید تکمیل شوند، کار نکند (معمولاً ۵ تا ۶۰ دقیقه).
تعویض استارت
کامپیوتر استاپ/استارت تعداد دفعات روشن شدن موتور را می‌شمارد؛ در صورت عبور از حد تعریف‌شده، چراغ لغو چشمک می‌زند و باید استارتر یا رله مربوطه بررسی/تعویض شود..
نگهداری این سیستم
در صورت بروز خطا، ECU کد خطا ثبت می‌کند. در صورت مشاهده خطا یا نیاز به مشاوره بیشتر، به نمایندگی مجاز تویوتا مراجعه نمایید .
ثبت یا Initialize
در صورت تعویض باتری، استارت یا ECM باید مراحل ثبت (Registration) یا Initialize انجام شود تا سیستم استاپ/استارت بدون ایراد کار کند.
تعمیر و سرویس منظم
اطمینان از عملکرد صحیح سنسورها، سالم بودن باتری، عدم نشتی خلأ بوستر ترمز و به‌روزرسانی هرگونه نرم‌افزار ECU طبق توصیه‌های تعمیراتی تویوتا.
سوالات متداول درباره سیستم استارت و استاپ
آیا سیستم استاپ/ استارت باعث فرسودگی زودهنگام استارتر می‌شود؟
خیر، استارتر و باتری در خودروهای مجهز به این سیستم به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که بتوانند تعداد خاموش و روشن شدن زیاد را بدون کاهش عملکرد تحمل کنند.
(سیستم استاپ/ استارت تویوتا از یک ECU مخصوص (Engine Stop and Start ECU) بهره می‌برد که تعداد دفعات استفاده از استارتر را کنترل می‌کند. در صورتی که تعداد دفعات استفاده از استارتر به مقدار از پیش تعیین‌شده برسد، ECU هشدار تعویض استارتر را فعال می‌کند. این سیستم باعث می‌شود که طول عمر استارتر و سایر قطعات مرتبط مدیریت شده و از فرسودگی زودرس جلوگیری شود. بنابراین، استارتر و باتری در خودروهای مجهز به سیستم استارت و استاپ، به طور خاص برای تعداد خاموش و روشن شدن زیاد طراحی شده‌اند، که این مسئله از فرسودگی زودهنگام جلوگیری می‌کند.)
چگونه می‌توان سیستم را غیرفعال کرد؟
با فشار دادن کلید استاپ/ استارت روی داشبورد، سیستم به‌طور موقت غیرفعال می‌شود.
چرا بعضی اوقات موتور خاموش نمی‌شود، حتی وقتی خودرو متوقف است؟
این ممکن است به دلیل دمای محیط، سطح شارژ باتری، نیاز به تهویه مطبوع یا شرایط ایمنی باشد.
